Je mag geen fouten maken...

Bij mij in de praktijk

Mijn naam is Marga Hogenhuis-Flokstra, ik ben 50 jaar, getrouwd met Hans en samen hebben we drie dochters. Deze stukjes gaan over ons leven en verhalen uit mijn praktijk waar ik met veel plezier werk als therapeut.

Mijn jongste dochter kwam thuis en ze was heel erg verdrietig en boos. "Wat is er aan de hand?" vroeg ik haar. Het was overduidelijk dat er iets was voorgevallen. Daar hoef je bij mijn jongste dochter nooit aan te twijfelen! Haar boosheid en frustratie komt er vaak ongenuanceerd uit en alles aan haar, haar houding, haar blik, haar harde woorden, laten je weten dat er iets mis is. "Ik had vandaag een dictee en ik had een onvoldoende. Ik wist heel veel woorden niet! Waarom vraagt de juf allemaal woorden die ik niet ken? Het is zo oneerlijk. Nu heb ik een "O" en ik wil geen "O" Het huilen staat haar nader dan het lachen. In groep 8 krijg je af en toe een dictee, en dat weet je niet van te voren. Je kunt er niet van te voren voor leren. Het is een momentopname om te zien wat je woordenschat is en of je de spellingsregels kent.

We zitten samen aan de eettafel en ik kijk haar aan. "Het is juist goed dat je heel veel woorden niet wist en dat je een onvoldoende hebt gekregen." Mijn dochter kijkt mij niet begrijpend aan. "Als je juf allemaal woorden had gevraagd die je wel kende, had je vandaag niets nieuws geleerd!" zeg ik triomfantelijk. Dat is natuurlijk helemaal niet wat ze wil horen en barst alsnog in snikken uit... Ik troost haar en zeg haar dat het niet erg is, dat we niet boos worden omdat ze een onvoldoende heeft gehaald. Dat ze best wat minder streng mag zijn voor zichzelf...

We zijn zo gewend om te leren op een manier zoals het op school moet. Woordjes leren, formules snappen, een andere taal leren begrijpen en dingen oplossen. En als we dat niet goed genoeg hadden gedaan werden we daarop afgerekend met een slecht cijfer. We moeten presteren en fouten worden gestraft.

Ik denk dat wat wij onze kinderen leren is, dat je geen fouten mag maken want dan krijg een een onvoldoende. En dat op deze manier al heel jong deze overtuiging "Ik mag geen fouten maken" in de mensen gaat zitten. Want ook als ouders doen wij daar aan mee. Heel veel mensen die ik zie hebben last van deze vorm van ingebakken faalangst. Ik mag geen fouten maken want dan...

• Krijg ik slechte cijfers

• Mag ik niet de opleiding doen die ik graag wil doen

• Vinden ze mij niet leuk/aardig/goed genoeg

• Zijn mijn ouders/opa & oma/collega's/partner teleurgesteld in mij

Terwijl het leren van iets nieuws juist vaak gepaard gaat met fouten maken. Met vallen en weer opstaan.

Ook ik had heel erg last van dit syndroom. Ik durfde geen fouten te maken en tijdens mijn opleiding tot therapeut kwam dat natuurlijk ook naar boven. Vooral als ik sessies moest oefenen waar mijn medestudenten dan feedback op moesten geven. En soms kreeg je ook feedback van de therapeut die de les verzorgde... Klotsende oksels en zweet in de bilnaad want 'wat als ik het fout doe?' Wat natuurlijk heel logisch zou zijn aangezien ik de oefeningen, wat het ook was, nog nooit eerder had gedaan. Maar toch elke keer weer de angst om te falen.

Op een gegeven moment kwam dit tijdens een supervisie uiteraard wéér ter sprake. De supervisor gaf mij daarom de opdracht om expres fouten te maken. "Ga maar proberen de oefening opzettelijk fout te doen. Pas de volgorde aan. Stel een 'foute' vraag. Experimenteer ermee." Dat heb ik gedaan en dit is wat ik heb ontdekt.

Tijdens een oefensessie met een oefencliënt had ik een ingewikkelde interventie die ik wilde oefenen met heel veel stappen. Ik heb toen stappen in een verkeerde volgorde gedaan en niet de juiste vragen gesteld. Het grappige was dat de cliënt natuurlijk geen idee had of ik iets fout deed of niet. Of ik de volgorde fout deed of niet. Of ik de juiste vraag stelde of niet. Door de gegeven antwoorden en het verloop van de sessie ging ik nog beter begrijpen waarom iets in een bepaalde volgorde moest. Bijvoorbeeld omdat een bepaald antwoord ruimte kon geven aan de volgende vraag. En als ik het niet goed had gedaan, kon ik het makkelijk sturen en opnieuw doen. Het resultaat was dat de cliënt nog steeds een hele waardevolle sessie had gehad. Het was bovendien voor mij een stuk minder stressvol en vanaf die tijd heb ik het 'fouten maken' omarmd.

Dus ga op avontuur! Breek eens een regel, maak expres een fout, kleur buiten de lijntjes, kleur de boom blauw en het gras paars, zing lekker vals, het maakt niet uit dat de artiest de tekst in een verkeerde volgorde zingt dan jij 😂, koop die schoenen, boek die reis! Ok dat laatste heeft er niets mee te maken (behalve als je vind dat je het niet goed doet als je het zou doen) maar geeft je wel een fijn gevoel!

Want Leren is leuk en Fouten maken mag!

#foutenmaken #leren #stress #angst